Համաշխարհային դիցաբանություն, աշխարհի էպոսներ։ ,,Ռոլանդի երգը,,

Նախագիծ

<<Ռոլանդի երգը>> ֆրանսիական էպոս է, որը գրվել է 1100-1125 թվականներին։ Էպոսի հիմնական գաղափարախոսություններից թերևս ամենակարևորներն են հայրենիքի հանդեպ տածած սերը, հավատարմությունը, խիզախությունն ու հավատը։

Գլխավոր հերոսներ՝

Կառլոս Մեծ— Ֆրանսիայի թագավոր

Ռոլանդ— երիտասարդ կոմս, Կառլոս Մեծի հավատարիմ վասալը, նրա զարմիկն ու աջ ձեռքը

Այլ հերոսներ՝

Գանելոն— Կառլոս Մեծի վասալը, Ռոլանդի խորթ հայրը

Օլիվիե— կոմս, կոմս Ռոլանդի լավագույն ընկերը, քաջարի մարտիկ

Մարսիլիուս— Սարագոսա քաղաքի խորամանկ և դաժան տիրակալ

Թուրպեն-արքեպիսկոպոս, քաջ մարտիկ

Բովանդակությունը՝

Յոթ երկար տարիների ընթացքում ֆրանսիացի թագավոր Կառլոս Մեծը փորձում էր նվաճել Իսպանիայի տարածքները։ Նա կարողացել էր նվաճել շատ բերդեր ու քաղաքներ՝ ստիպելով այնտեղի բնակիչներին ընդունել քրիստոնեություն։ Իսպանիայի մի քաղաքի ՝ Սարագոսայի կառավարիչը՝ Մարսիլիուսը հրավիրում է ռազմական խորհուրդ, որտեղ որոշում են, թե ինչպես վարվել:Նրան խորհուրդ է տրվում սպիտակ ջորիներին բարձել հարուստ ու թանկ նվերներով և ուղարկել դեսպաններին Կառլոս Մեծի մոտ՝ խնդրելով խնայել քաղաքը ու դրա բնակիչներին։

Մարսիլիուսի դեսպաներին լսելուց հետո Կառլոս Մեծը հրավիրում է իր հավատարիմ վասալներին ու պատմում, որ Սարագոսայի կառավարիչը պատրաստ է քրիստոնեություն ընդունել ու աներևակայելի առատաձեռն նվերներ ուղարկել միայն թե նա զորքերին դուրս բերի քաղաքից։ Կոմս Ռոլանդը վստահ է, որ Մարսիլիուսը պատրաստվում է դրա միջոցով խաբել ու խնդրում է թագավորին չհավատալ խաբեբային;Սակայն հրամանատարներն այլ կարծիքի են՝ բանակը հյուծված է երկար տարիների մարտերից, և բոլորը ցանկանում են վերադառնալ հայրենի հողեր։Արդյունքուն Կառլը որոշում է նամակ ուղարկել Մարսիլիուսին սուրհադակի միջոցով։ Ռոլանդի խնդրանքով այդ սուրհանդակը Գանելոնն է լինում։

Գանելոնը կատաղում է, որ իրեն ստիպում են որպես սուրհանդակ գնալ Սարագոսայի տիրակալի մոտ։ Նա հասկանում է, որ թշնամին իրեն անպայման մահապատժի է ենթարկելու։ Իր բոլոր անախորժությունների համար նա մեղադրում է ատելի Ռոլանդին։ Ճանապարհին Գանելոնը զրույց է բռնում Մարսիլիուսի դեսպաններից մեկի հետ, որի ընթացքում նա խորթ որդուց վրեժ լուծելու ծրագիր է մշակում։

Գանելոնն ինքն իրեն խոստանում է, որ Ռոլանդը գլխով է վճարելու։ Սարագոսայում նրան հաջողվում է Մարսիլիուսի վստահությունը նվաճել և նրան համոզել, որ իր բոլոր անախորժությունների պատճառը կոմս Ռոլանդն է, ով հմտորեն աջակցում է Կառլոսի կիրքը պատերազմների հանդեպ։ Գանելոնը բացատրում է Սարագոսայի տիրակալին, որ կորցնելով Ռոլանդին, Կառլոսը կմնա առանց աջ ձեռքի, և բոլոր պատերազմները կդադարեն մի ակնթարթում։ Նա կիսվում է մի ծրագիրով, թե ինչպես խիզախ կոմսին գայթակղել ծուղակը և ոչնչացնել նրան:

Գանելոնը վերադառնում է Կառլոս Մեծի մոտ Մարսիլիուսի նամակով, որով ղեկավարը խոստանում է ընդունել քրիստոնեական հավատքը և դառնալ ֆրանսիական թագավորի վասալը։ Կառլոսը, հավատալով իր դեսպանին, իր բանակն ուղարկում է հայրենի Ֆրանսիա։
Գանելոնը թագավորին համոզում է, որ վտանգավոր կիրճի պահպանությունը վստահի Ռոլանդին, և նա համաձայնում է։ Քսան հազար քաջարի ռազմիկներով կոմսը հասնում է կիրճ և նկատում անհամար սարացիների մոտեցումը։ Օլիվիեն Ռոլանդին առաջարկում է օգնություն կանչել, բայց կոմսը մերժում է՝ վախենալով, որ թագավորը կարող է հայտնվել թակարդում։
Այդ ընթացքում Կառլոսը բանակի հետ մոտենում է Ֆրանսիային, բայց նրա հոգին անհանգիստ է։ Նա զգում է, որ իր սիրելի զարմիկը վտանգի մեջ է։ Նրա վիշտը հասնում է գագաթնակետին, երբ նա իմանում է, որ «կոմս Ռոլանդին դավաճանել է Գանելոնը»:

Լավ իմանալով, որ ուժերն անհավասար են՝ Ռոլանդը դեռ չի կորցնում խիզախությունը և քաջալերում է իր մարտիկներին.
-Մենք պետք է տեր կանգնենք թագավորին։
Ֆրանսիական թագավորը, հասկանալով, որ հավատարիմ Ռոլանդին դատապարտել է մահվան, տանջվում է ու աղաղակում։

Ճակատամարտի ընթացքում թշնամին մեծ կորուստներ է կրում, բայց ֆրանսիացիների համար դեռ վաղ է ուրախանալ հաղթանակով, քանի որ Մարսիլիուսն ինքն է ուղարկում իր բանակը մարտի դաշտ: Ռոլանդը ժողով է հրավիրում, որտեղ որոշում են պայքարել մինչև արյան վերջին կաթիլը, և արքեպիսկոպոս Թուրպենը օրհնում է նրանց մարտի համար:
Տեսնելով, որ կատաղի ճակատամարտի արդյունքում ամբողջ մարգագետինը լցված է մարտիկների մարմիններով, Ռոլանդը որոշում է օգնություն խնդրել թագավորից։ Նա իր ամբողջ ուժով շչակ է փչում, որպեսզի թագավորական բանակը շտապի նրանց օնգելու։

Լսելով այս կանչը՝ Կառլոսը զորքը ուղղում է դեպի կիրճը՝ աղոթելով միայն Աստծուն, որ Ռոլանդը չմահանա թեժ մարտում։ Մինչդեռ մնացած մի բուռ ֆրանսիացիները տանում են վերջին ճակատամարտը, որի ընթացքում մահանում է քաջ Օլիվիեն։ Վշտից խելագարված, անխիղճորեն Ռոլանդը սպանում է թշնամուն, չնայած այն բանին, որ նա ամբողջովին վիրավոր է։ Տեսնելով, որ իր բոլոր հավատարիմ ընկերները պառկած են մարտի դաշտում, և զգալով մահվան մոտալուտ գալուստը

, Ռոլանդը պառկում է սոճիի տակ և մահանում։

Կառլոսը հասնում է մարտի դաշտ ու տեսնում, որ դաշտում այնպիսի տեղ չկա, որտեղ մահացածը գետնին չպառկի։ Իր զայրույթից զատ, թագավորը բռնեց անհավատներին և դաժանորեն վրեժխնդիր եղավ նրանցից իր նվիրված վասալների մահվան համար։
Զոհված զինվորների մեջ գտնելով Ռոլանդի, Օլիվիեի և Թուրպենի դիակները՝ Կառլոսը հրամայում է նրանց տանել Ֆրանսիա՝ պատվով թաղելու համար, իսկ մնացած քաջարի ասպետներին հրամայում է թաղել իրենց վերջին ճակատամարտի վայրում։
Կառլոսը պատրաստվում էր հետ գնալ Ֆրանսիա, բայց նկատում է երկու սարացի սուրհանդակների, որոնք իրենց տիրակալ Մարսիլիուսի անունից Կառլոսին մարտահրավեր են նետում: Հիշելով բոլոր ընկածներին ու զոհվածներին՝ նա ընդունում է մարտահրավերը և բանակը նախապատրաստում հաջորդ մարտին։ Չնայած էմիր Բալիգանի տպավորիչ աջակցությանը, Սարագոսայի ղեկավարը պարտվում է ճակատամարտում:
Կառլոսը հաղթական կերպով իր բանակը տանում է դեպի մայրաքաղաք, որտեղ անխղճորեն ավերում է մզկիթները և սարացիներին բռնի քրիստոնեություն է դարձնում։ Իր զինվորներից մի քանիսին թողնելով քաղաքում՝ Կառլոսը վերադառնում է հայրենիք։
Վերադառնալով Աախեն՝ իր թագավորական քաղաքը, Կառլոսը դատավորներ է հրավիրում երկրի բոլոր ծայրերից՝ ազնվորեն պատժելու դավաճան Գանելոնին, որի դավաճանության պատճառով թագավորը կորցրեց իր լավագույն վասալներին։ Քաղաքում նա հանդիպում է Լեդի Ալդային՝ Ռոլանդի նշանածին։ Իմանալով իր նշանածի մահվան մասին՝ նա մահացած ընկնում է գետնին։
Գանելոնը դատվում է Աախենում։ Նրա ամենամոտ ազգականներից երեսունը խնդրում են թագավորին ներում շնորհել դավաճանին, բայց նա անդրդվելի է։ Դատավորների հետ խորհրդակցելուց հետո նա որոշում է Գանելոնին թաղել և կախել նրա բոլոր հարազատներին։
Վրեժը հանգստացնում է Կառլոսի սիրտը, և նա ցանկանում է վայելել խաղաղ կյանքը։ Սակայն երազում նա տեսնում է Գաբրիել հրեշտակապետին, որը նրան ասում է բանակ հավաքել և փրկել քրիստոնյաներին Բիրսկ երկրում։ Հոգնած անհամար մարտերից՝ Չարլզը դառնորեն ասում է.
— Աստված իմ, ինչ դառն է իմ ճակատագիրը։

Աղբյուրը https://obrazovaka.ru/books/other/pesn-o-rolande

Հատված ֆրանսերենով։ Ռոլանդի խոսքը մահվան ժամանակ։

Le comte Roland est couché sous un
pin, Il s’est tourné vers l’Espagne.
De tant de choses il se souvient :
Des terres conquises pour douce
France,
De ceux de son lignage, De Charlemagne, son seigneur qui
l’éleva,
Et des français dont il est si aimé.
Ne peut s’empêcher de pleurer et de soupirer.
Mais il ne veut pas se mettre en oubli
Il bat sa coulpe, implore de Dieu merci.
« Vrai Dieu, qui jamais ne mentis
Oui a ressuscité saint Lazare d’entre les morts,
Qui a préservé Daniel des lions, Préserve mon âme de tous les périls Pour les péchés que j’ai fait en ma vie. »
Il offre son gant droit à Dieu, Et saint Gabriel le prend de sa main.
La tête inclinée sur son épaule,

Թարգմանությունը՝

Կոմս Ռոլանդը պառկած էր սոճու տակ, հայացքը հառել էր Իսպանիայի զորքին ու հիշում էր ամեն ինչ։Կառլոս Մեծին էր հիշում, ով մեծացրել և հոգ էր տարել նրա մասին, ֆրանսիացի իր ժողովրդին էր հիշում։ Չի կարողանում զսպել լացը, նա չի ուզում, որ իրեն մոռանան։ Աստծուն է դիմում, աղաչում է ներել իրեն իր բոլոր մեղքերի համար։